Một câu chủ động như I drank two cups of coffee có chủ ngữ (người hoặc vật thực hiện hành động) đứng trước , tiếp theo là động từ, và cuối cùng là tân ngữ (người hoặc vật tiếp nhận hành động).
Vậy, đối với ví dụ trên, chủ ngữ là ‘I’, động từ là ‘drank’ và đối tượng là ‘two cups of coffee’.
Tuy nhiên, không phải lúc nào ta cũng cần đặt câu theo cách này. Ta có thể muốn đặt tân ngữ trước, hay đơn giản hơn là ta không muốn nói rõ ai đã gây ra hành động đó. Trong trường hợp này, chúng ta có thể sử dụng câu bị động:
Bạn dùng câu bị động nếu muốn nhấn mạnh người hoặc vật thể mà hành động hướng tới chứ không phải là người hoặc vật thể thực hiện hành động đó. Nói cách khác, đưa người hoặc vật bạn muốn người khác chú ý nhất lên đứng đầu câu.
Ví dụ:
Đôi khi ta cũng sử dụng câu bị động vì ta không biết hoặc không muốn nói ra ai đã thực hiện hành động đó.
Câu bị động thường được sử dụng trong các văn bản trang trọng. Nhưng chuyển sang câu chủ động sẽ làm cho bài văn của bạn rõ ràng và dễ đọc hơn.
| Câu bị động | Câu chủ động |
|---|---|
| A great deal of meaning is conveyed by a few well-chosen words. | A few well-chosen words convey a great deal of meaning. |
| Our planet is wrapped in a mass of gases. | A mass of gases wrap around our planet. |
| Waste materials are disposed of in a variety of ways. | The city disposes of waste materials in a variety of ways. |
Nếu bạn muốn nói ra ai hoặc cái gì thực hiện hành động khi sử dụng giọng bị động, bạn có thể sử dụng giới từ by. Nhưng nếu bạn biết ai đã thực hiện hành động và muốn người đọc quan tâm đến họ hơn, bạn nên chuyển sang sử dụng câu chủ động.
| Câu bị động | Câu chủ động |
|---|---|
| “A Hard Day’s Night” was written by the Beatles. | The Beatles wrote “A Hard Day’s Night”. |
| The movie ET was directed by Spielberg. | Spielberg directed the movie ET. |
| This house was built by my father. | My father built this house. |
Câu bị động trong tiếng Anh luôn có hai thành phần đi liền nhau sau: be + động từ ở dạng quá khứ phân từ
| Câu khẳng định | Câu phủ định | Câu hỏi dạng khẳng định | Câu hỏi dạng phủ định |
|---|---|---|---|
| The house was built in 1899. | The house wasn’t built in 1899. | Was the house built in 1899? | Wasn’t the house built in 1899? |
| These houses were built in 1899. | These houses weren’t built in 1899. | Were these houses built in 1899? | Weren’t these houses built in 1899? |
Ví dụ với động từ clean:
| Chủ ngữ | + động từ be | + động từ ở dạng quá khứ phân từ | + phần còn lại của câu |
|---|---|---|---|
| Thì hiện tại đơn | |||
| The house | is | cleaned | every day. |
| Thì hiện tại tiếp diễn | |||
| The house | is being | cleaned | at the moment. |
| Thì quá khứ đơn | |||
| The house | was | cleaned | yesterday. |
| Thì quá khứ tiếp diễn | |||
| The house | was being | cleaned | last week. |
| Thì hiện tại hoàn thành | |||
| The house | has been | cleaned | since you left. |
| Thì quá khứ hoàn thành | |||
| The house | had been | cleaned | before they arrived. |
| Thì tương lai đơn | |||
| The house | will be | cleaned | next week. |
| Thì tương lai tiếp diễn | |||
| The house | will be being | cleaned | tomorrow. |
| Câu điều kiện if loại 1 | |||
| The house | would be | cleaned | if they had visitors. |
| Câu điều kiện if loại 2 | |||
| The house | would have been | cleaned | if it had been dirty. |
| Động từ khiếm khuyết | |||
| The house | must be | cleaned | before we arrive. |
Động từ nguyên mẫu trong câu bị động được sử dụng sau động từ khiếm khuyết và hầu hết các động từ thường được theo sau bởi một động từ nguyên thể.
Ví dụ:
Danh động từ được sử dụng sau giới từ và các động từ thường được theo sau bởi danh động từ.
Ví dụ:
Đây là công thức của câu chủ động: Chủ ngữ + động từ + tân ngữ (không bắt buộc)
Ví dụ: I kicked the ball.
Chủ ngữ của câu chủ động là người/vật thực hiện hành động. Còn trong câu bị động, chủ ngữ là người/vật tiếp nhận hành động. Công thức của câu bị động là: Chủ ngữ + động từ be + động từ ở dạng quá khứ phân từ + cụm giới từ (không bắt buộc)
Ví dụ: The ball was kicked by me.
Phần cuối của câu trên – “by me” – là một cụm giới từ cho bạn biết người thực hiện hành động là ai. Nhưng mặc dù mình là người thực hiện cú đá, mình không còn là chủ ngữ nữa. Thậm chí, với câu bị động, bạn có thể loại loại bỏ phần đó hoàn toàn: The ball was kicked.
Nếu bạn muốn nói điều gì đó có một chủ ngữ nhất định đang thực hiện một hành động, bạn nên sử dụng câu chủ động. Và nếu bạn bài văn của bạn đang sử dụng câu bị động, thì bạn nên chuyển sang câu chủ động.
Đôi lúc, câu bị động lại làm cho việc trình bày ý tưởng của bạn dễ dàng hơn, đặc biệt là trong một số cuộc thảo luận trang trọng, chuyên nghiệp và mang tính pháp lý. Dưới đây là ba cách sử dụng phổ biến của giọng bị động:
Ví dụ: My car was stolen this morning.
Ở câu trên, câu bị động giúp bạn nhấn mạnh món đồ bị đánh cắp và hành động trộm cắp.
Ví dụ: The rat was placed into a T-shaped maze.
Ai đặt con chuột vào mê cung? Rõ ràng là các nhà khoa học. Nhưng điều đó ít quan trọng hơn so với công việc thử nghiệm mà họ đang tiến hành. Do đó, trường hợp này nên sử dụng câu bị động.
Ví dụ: The president was sworn in on a cold February evening.
Có bao nhiêu người có thể nhớ ra người đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống? Rõ ràng dịp tuyên thệ với tổng tư lệnh là điều cần nhấn mạnh ở đây. Trong ngữ cảnh ở trên, bản thân hành động — hoặc người hoặc vật tiếp nhận hành động — mới là phần quan trọng. Điều đó cũng đồng nghĩa người thực hiện hành động có thể xuất hiện trong cụm giới từ hoặc hoàn toàn bị bỏ ra khỏi câu.
Các ví dụ trên cho thấy một số trường hợp nên sử dụng câu bị động, nhưng một số nhà văn tận dụng sự thay đổi trong cách nhấn mạnh của câu để sáng tạo ra các câu văn hay hơn. Dưới đây là những lúc khi câu bị động được cho là phù hợp với mục tiêu viết của tác giả hơn.
Có những lúc bạn muốn bỏ qua lỗi lầm gì đó mà không muốn nói rõ ai là người có lỗi. Ví dụ điển hình của việc dùng này là:
Ai đã tạo ra lỗi lầm? Có ai đứng ra chịu trách nhiệm không? Giải pháp ở đây là gì? Cách dùng này có thể bỏ qua cho người nói khỏi bất cứ điều gì xấu xa mà họ đã phạm phải.
Jane Austen là một bậc thầy trong việc chọc cười các nhân vật trong câu chuyện của bà một cách có vẻ khá lịch sự, và việc sử dụng câu thụ động là một trong những phương pháp yêu thích của bà nhằm đạt được điều đó.
Trong những trường hợp như thế này, giọng bị động cho phép bạn diễn đạt một cách lịch sự hơn, ngay cả khi nó cũng làm cho câu bớt rõ nghĩa.
Cách dùng này cũng giống như ví dụ về việc tổng thống tuyên thệ nhậm chức ở trên: người /vật nhận hành động quan trọng hơn những người thực hiện hành động.
Ở đây, bạn có thể đảo ngược câu lại thành “Historians evoked that treasure …”. Nhưng điều đó cũng làm mất đi sự tập trung của người vào kho báu hấp dẫn và các xác chết. Và vì các sử gia ít quan trọng hơn ở đây, tác giả đã nhấn mạnh ý chính của câu thông qua câu bị động.
Dưới đây là một ví dụ nổi tiếng khác cho trường hợp này:
“All men” được đề cập ngay phần đầu của câu để thể hiện quyền của họ và sự bình đằng là trọng tâm của câu. Dù sao thì, một tuyên bố độc lập sẽ luôn tập trung vào những người có được nền độc lập đó.
Vậy là chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu xong về câu bị động trong tiếng Anh. Vì phần này rất là khó nên các bạn nhớ thực hành nhiều vào nhé!
Trong quá trình đọc bài, nếu có bất kì thắc mắc gì thì bạn cứ thoải mái đặc câu hỏi dưới phần bình luận nhé. Mình sẽ cố gắng phản hồi nhanh nhất có thể. Và nếu thấy bài viết hay, thì hãy dành một chút thời gian để chia sẻ nhé. Sharing is caring!
Ở bài tiếp theo, chúng ta sẽ cùng ôn tập lại tất cả 8 từ loại trong tiếng Anh. Hẹn gặp lại bạn ở bài học sau!
Thì quá khứ hoàn thành tiếp diễn
Tổng hợp 8 từ loại trong tiếng Anh
Braid và brayed được phát âm theo cùng một kiểu nhưng có nghĩa và cách…